Maciej B. Stępień

 

KOŚCIÓŁ KATOLICKI I MASONERIA: KATALOG ŹRÓDEŁ

 

Poniżej zaznaczono kolorem daty tych dokumentów, które są w jakiś sposób związane z regulacjami prawnymi, dyscyplinarnymi bądź doktrynalnymi wypowiedziami Urzędu Nauczycielskiego. Szczególnie wyróżniono – miniaturką planety – akty prawne o charakterze powszechnym i rozstrzygającym, które decydują o statusie katolików-masonów w ich Kościele. Pozostałe przytaczane są ze względu na ich wartość jako źródeł historycznych.

 

22 I 2005

List pasterski Patriarchy Lizbońskiego, kard. José da Cruz Policarpo, na Wielki Post 2005 r., w którym przypomniał o zakazie wstępowania katolików do lóż masońskich w związku z sytuacją w swojej diecezji. List ten stał się tematem publicznej debaty, zakończonej 16 czerwca 2005 r., a zorganizowanej przez Patriarchat, aby wyjaśnić diecezjanom przyczyny zakazu przynależności katolików do wolnomularstwa.    → Português

 

1 VI 1994

Nota Duszpasterska Konferencji Episkopatu Toskanii. O wolnomularstwie wspomina w drugiej części p. 9, zwracając uwagę na łączność niektórych organizacji okultystycznych z masonerią.

 

1986 - 1994

Dwa studia tematu wolnomularstwa przygotowane w latach 1986 i 1994 przez biskupa Josefa Stimpfle (1916-1996), przewodniczącego komisji prowadzącej z ramienia Konferencji Biskupów Niemieckich dialog z przedstawicielami Zjednoczonych Wielkich Lóż Niemiec w latach 1974-1980. Studium pierwsze powstało w odpowiedzi na publikowane w prasie niemieckiej nieprawdziwe twierdzenia o zniesieniu zakazu przynależności katolików do wolnomularstwa. Studium drugie, napisane dwa lata przed śmiercią Autora, powstało na potrzeby dzieła zbiorowego pod red. Massimo Introvigne, wydanego we Włoszech w 1994 r. Przekazuje ono w skróconej i zmienionej formie treść wcześniejszego opracowania. Tekst z 1986 r. w przekładzie włoskim  → Italiano Tekst z 1994 r. w przekładzie włoskim  → Italiano

 

19 IV 1985

List kard. Bernarda Law, przewodniczącego Krajowej Konferencji Biskupów Katolickich (NCCB), do biskupów USA zawierający sprawozdanie Komitetu ds. Badań i Praktyk Pastoralnych przy NCCB oraz studium prof. Williama Whalena (Uniwersytet Purdue), przygotowane na zlecenie Komitetu. Raport Whalena był drugim z trzech załączników do listu. Pierwszy załącznik stanowiło oświadczenie biskupów niemieckich z 1980 r., a trzeci - dokument "Riflessioni". Zostały one w tej edycji opuszczone ze względu na fakt ich publikacji gdzie indziej i osobnego przedstawienia tutaj, w maciejbstepien.com. Raport Whalena opublikowany został specjalnie dla Komitetu i nie był wcześniej publikowany osobno.    → English

 

23 II 1985

Riflessioni - komentarz do deklaracji Quaesitum est, opublikowany przez kard. Josepha Ratzingera anonimowo w watykańskim tytule prasowym. Później włączony do listy dokumentów dyscyplinarnych Kongregacji Nauki Wiary.    → Italiano    → Polski    → Français

 

26 XI 1983

Deklaracja Kongregacji Nauki Wiary Quaesitum est podtrzymująca negatywne stanowisko Kościoła wobec wolnomularstwa, wskazująca na stan prawny określony przez nowe prawo powszechne i zastrzegająca prawodawcy (tj. Stolicy Apostolskiej) wyłączność w kwestii wydawania wiążących opinii co do obowiązujących norm.    → Latina    → Polski    → English    → Deutsch    → Français    → Italiano    → Español

 

26 V 1983

Kanon 1374 Kodeksu Prawa Kanonicznego promulgowanego przez bł. Jana Pawła II, w którym zgodnie z p. 9 Ogólnych Zasad odnowy Kodeksu Prawa Kanonicznego (1967), zredukowano kary ekskomuniki latae sententiae z 42 do 7 przypadków najcięższych przestępstw. Kodeks wszedł w życie, po okresie karencji prawa, 27 XI 1983 r.

 

20-29 X 1981

Akta obrad Papieskiej Komisji ds. Rewizji Kodeksu Prawa Kanonicznego: "Piąta kwestia specjalna. Zachowanie kanonu 2335 Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1917 roku, na mocy którego «Kto się zapisuje do sekty masońskiej lub stowarzyszeń działających przeciwko Kościołowi podlega ekskomunice wiążącej mocą samego prawa, zarezerwowanej Stolicy Apostolskiej». Opublikowane w: Pontificium Consilium de Legum Textibus Interpretandis, Congregatio Plenaria, diebus 20-29 octobris 1981 habita, Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana 1991, 652 s. ISBN 88-209-1745-9. Tom był dostępny w sprzedaży u watykańskiego wydawcy:    → Vatican Publishing House.

 

17 II 1981

Deklaracja Kongregacji Nauki Wiary Sacra Congregatio "O katolikach, którzy zapisują się do stowarzyszeń masońskich", wskazująca na moc obowiązującą ekskomuniki nałożonej przez Klemensa XII i zapisanej w Kodeksie Prawa Kanonicznego z 1917 r.    → Latina    → Polski    → English

 

28 IV 1980

Oświadczenie Konferencji Biskupów Niemieckich podsumowujące wnioski wysunięte w trakcie rozmów komisji pod przewodnictwem bpa Josefa Stimpfle z komisją utworzoną przez Zjednoczone Wielkie Loże Niemiec. Odpowiada na pytania strony katolickiej, których sformułowanie było powodem prowadzenia rozmów w latach 1974-1980.    → Deutsch    → Polski

 

26 II 1975

Deklaracja Kongregacji Nauki Wiary Em data de quatru janeiro "Nie dano żadnej interpretacji dotyczącej norm odnośnie do zapisywania się wiernych do sekt masońskich".

 

19 VII 1974

List Kongregacji Nauki Wiary Complures Episcopi: "O katolikach, którzy zapisują się do stowarzyszeń masońskich" opublikowany 17 II 1981 w przypisie do deklaracji Sacra Congregatio.    → Latina    → Polski

 

IV-V 1973

Odpowiedź Con la lettera Kongregacji ¦w. Oficjum: "Normy prawa kanonicznego odnośnie do osób przynależących do sekt masońskich pozostają niezmienione".    → Latina    → Polski

 

5 VII 1970

Deklaracja z Lichtenau (Lichtenauer Erklärung), przygotowana w wyniku dwudniowego spotkania nieformalnej, niemieckojęzycznej grupy dialogowej wolnomularsko-katolickiej, kontaktującej się w latach 1969-1972 z kardynałem Franzem Königiem. Opublikowana w 1975 r.    → Deutsch/Polski

 

26 II 1968

List zarezerwowany Kongregacji Nauki Wiary do Konferencji Episkopatów niektórych krajów, zawierający 12 pytań w kwestii stosunku wolnomularstwa do Kościoła.

 

20 III 1965

Przemówienie sł. B. papieża Pawła VI do członków włoskich klubów Rotary International.

 

23 V 1958

Przemówienie sł. B. papieża Piusa XII.

 

13 III 1958

Nota Konferencji Episkopatu Włoch.

 

20 IV 1949

Deklaracja Kongregacji Św. Oficjum Con pregiato foglio: "Potwierdzone są normy Kodeksu Prawa Kanonicznego odnośnie do sekt masońskich i z nimi związanych".    → Italiano    → Polski

 

22 VI 1928

Protokół tzw. konferencji akwizgrańskiej. Podsumowywał w 9 punktach wzajemne życzenia i postulaty odnośnie do planowanej na przyszłość dyskusji między przedstawicielami Towarzystwa Jezusowego i tych obediencji wolnomularstwa, które w dyskusji będą chciały uczestniczyć.

 

25 XII 1925

Konstytucja Apostolska Piusa XI Sacerdotis Iesu Christi: w sprawie Jubileuszu roku 1925, wspominająca o katolikach należących do masonerii w punkcie V postanowień o uprawnieniach spowiedników.    → Polski

 

27 V 1917

Kanon 2335 Kodeksu Prawa Kanonicznego promulgowanego przez Benedykta XV. Zapis w pierwszej w dziejach powszechnej kodyfikacji prawa kościelnego, znoszącej wszystkie dotychczasowe przepisy prawne, o ile prawodawca (tj. Stolica Apostolska) wyraźnie czego innego nie zaznaczał. Zapis utrzymywał ekskomunikę z mocy prawa, nałożoną przez Klemensa XII.

 

6 I 1907

Encyklika św. Piusa X Une fois encore o sytuacji Kościoła we Francji w świetle ustawy o rozdziale Kościoła i państwa, wskazująca w punkcie 8 na zorganizowane działania tamtejszego wolnomularstwa jako nieodłączny element problemu.    → Français    → English

 

11 II 1906

Encyklika św. Piusa X Vehementer nos, adresowana do ludu i Kościoła we Francji, o francuskim ustawodawstwie dotyczącym rozdziału Kościoła i państwa, wspominająca w p. 16 wolnomularstwo francuskie, jednak bez wymieniania nazwy.

 

19 III 1902

Encyklika Leona XIII Vigesimo quinto anno odnosząca się we fragmencie do wolnomularstwa.

 

18 III 1902

Encyklika Leona XIII Annum ingressi odnosząca się do włoskiego wolnomularstwa.

 

20 VI 1894

Encyklika Leona XIII Praeclara gratulationis odnosząca się we fragmencie do wolnomularstwa, ze wskazaniem na dążenie do władzy w państwie i połączoną z tym działalność antykościelną, zwłaszcza w ówczesnych Włoszech i Francji.

 

2 XII 1893

Odpowiedź Kongregacji ¦w. Rzymskiej i Powszechnej Inkwizycji "O pogrzebie kościelnym tych, którzy należą do sekty masońskiej".

 

8 XII 1892

Encyklika Leona XIII Inimica vis, w całości poświęcona wolnomularstwu, adresowana do biskupów włoskich.    → English

 

8 XII 1892

Encyklika Leona XIII Custodi di quella fede, w całości poświęcona wolnomularstwu, adresowana do ludu włoskiego.    → Italiano    → English

 

15 X 1890

Encyklika Leona XIII Dall'alto dell'Apostolico seggio o wolnomularstwie we Włoszech.    → Italiano     → Polski     → English

 

20 IV 1890

Allokucja Leona XIII

 

5 V 1888

Allokucja Leona XIII

 

22 XII 1887

Encyklika Leona XIII Officio sanctissimo. W niej tylko punkt 12, przypominający o wolnomularstwie i o tym, jakim jest zagrożeniem dla ówczesnego porządku państwowego.    → Italiano    → English

 

10 V 1884

Instrukcja Kongregacji Św. Rzymskiej i Powszechnej Inkwizycji De secta massonum, zawierająca przepisy wykonawcze wydane w związku z zapisami encykliki Humanum genus.

 

20 IV 1884

Encyklika Leona XIII Humanum genus do wszystkich biskupów świata o wolnomularstwie.    → Polski    → English    → Français

 

12 X 1869

Konstytucja Apostolska bł. Piusa IX Apostolicae Sedis.

 

25 IX 1865

Allokucja konsystorialna bł. Piusa IX Mutiplices inter. Mylona z encykliką z 1853 r. zaczynającą się od tych samych słów, a poświęconą zachęcie skierowanej do duchowieństwa i pisarzy katolickich we Francji.    → Français

 

13 VII 1865

Dekret Kongregacji Św. Rzymskiej i Powszechnej Inkwizycji Circa occultas sectas.

 

8 XII 1864

Encyklika bł. Piusa IX Quanta cura. Tu jedynie punkt 5, potępiający lekceważenie okazywane dotychczas wydanym dokumentom odnoszącym się do wolnomularstwa.    → Polski    → English

 

17 III 1856

Encyklika bł. Piusa IX Singulari quidem o Kościele w Austrii. Tu jedynie druga część punktu 3, mówiąca o zasadach wolnomularskich, lecz bez wymieniania nazwy, oraz bezpośrednia aluzja w punkcie 8.    → Polski    → English

 

9 XII 1854

Allokucja bł. Piusa IX Singulari quadam.

 

20 IV 1849

Allokucja bł. Piusa IX Quibus quantisque.

 

9 XI 1846

Encyklika bł. Piusa IX Qui pluribus. Tu tylko punkt 13, przypominający, że prawo ustanowione, a następnie przypominane w Konstytucjach Apostolskich dotyczących wolnomularstwa, niezmiennie obowiązuje.    → Polski    → English    → Français

 

5 VIII 1846

Odpowiedź Kongregacji Św. Rzymskiej i Powszechnej Inkwizycji w sprawie wątpliwości, które ze stowarzyszeń zostały zakazane dla katolików w Konstytucjach papieży.

 

31 VIII 1843

Encyklika Grzegorza XVI Ad gravissimas adresowana do arcybiskupa Malty. Wystosowuje pouczenie i zachętę w związku z wydanymi dotąd dokumentami w sprawie stowarzyszeń masońskich.    → Italiano

 

15 VIII 1832

Encyklika Grzegorza XVI Mirari vos. Drugie po "Traditi humilitati" Piusa VIII spojrzenie na współczesność i postępujące zmiany obyczajowe, społeczne i polityczne. Papież w punkcie 5 czyni wyraźną aluzję do związków wolnomularskich.    → English

 

24 V 1829

Encyklika Piusa VIII Traditi humilitati. Pierwsza próba analizy współczesności i przyczyn głębokich zmian społecznych, politycznych i obyczajowych. W niej tylko punkty 6 i 7, nie podające nazwy wolnomularstwa, lecz o wpływie ówczesnych organizacji masońskich mówiące. Tu także słynna metafora wyjęta z pism Leona Wielkiego: "[dla nich] Religia - diabłem". Mowa w niej o religii katolickiej, od kontaktu z którą piętnowani przez Leona (i Piusa) ludzie uciekają, jakby zobaczyli demona. Ten cytat był często przekręcany w publicystyce antymasońskiej na stwierdzenie "ich bogiem - szatan". Jednym z autorów takich fałszerstw tekstu encykliki był katolicki dziennikarz, Paul A. Fisher (1921-2007).    → Polski    → English

 

13 III 1825 [= 1826]

Konstytucja Apostolska Leona XII Quo graviora mala przypominająca rozstrzygnięcia poprzedników i przytaczająca in extenso wszystkie trzy poprzednie dokumenty. Identyfikować tę Konstytucję należy raczej przez jej pierwsze trzy słowa, aby odróżnić ją w ten sposób od encykliki Grzegorza XVI Quo graviora z 1833 r., poświęconej zupełnie innym zagadnieniom. DATACJA: Konstytucję tę kancelaria datowała według "Lat Wcielenia Pańskiego", w której to rachubie nowy rok rozpoczynał się 25 marca. Datę dzienną wydania określono z kolei według zasad rzymskich ("tertio idus martii": trzeciego [dnia rachuby do] idów marcowych [włącznie]). Według obecnego standardu rachuby lat, z Nowym Rokiem przypadającym na 1 stycznia, był to dzień 13 marca roku 1826.    → Latina    → Unikat: przekład polski J.P. Woronicza (1827)    → Français    → Italiano

 

13 IX 1821

Konstytucja Apostolska Piusa VII Ecclesiam a Jesu Christo potępiająca paramasońskich karbonariuszy, wydana w związku z ich przekonaniem, że nie dotyczą ich dokumenty o wolnomularstwie.    → Latina    → Polski    → Français    → Italiano

 

18 III 1751 [= 1752]

Konstytucja Apostolska Benedykta XIV Providas potwierdzająca fakt obowiązywania zakazu i sankcji prawnej nałożonych na katolików przez poprzednika, oraz cytująca in extenso dokument papieża Klemensa XII. Papież Benedykt XIV podaje tu także powody, dla których jego poprzednik wprowadził do prawa powszechnego Kościoła zakaz przynależności do lóż masońskich. DATACJA: Konstytucję tę kancelaria datowała według "Lat Wcielenia Pańskiego", w której to rachubie nowy rok rozpoczynał się 25 marca, określając też dzień według zasad rzymskich ("decimo quinto kalendas Aprilis" = 15 dzień [rachuby do] kalend kwietniowych [włącznie]). Według obecnego standardu rachuby lat, z Nowym Rokiem przypadającym na 1 stycznia, był to dzień 18 marca 1752 roku.    → Latina    → Polski    → Français    → Italiano

 

28 IV 1738

Konstytucja Apostolska Klemensa XII In eminenti na zawsze rozstrzygająca kwestię przystępowania katolików do lóż masońskich oraz ustanawiająca sankcję za złamanie zakazu w zgodzie z ówczesną praktyką stosowania cenzur (czyli kar kościelnych). Warto dodać, że kary te dotykały wyłącznie katolików, a nie, jak głosi powszechny do niedawna przesąd, "wszystkich masonów". Stolica Apostolska posiada jurysdykcję prawną wyłącznie nad członkami swojego własnego kościoła i nie ma żadnych środków dyscyplinarnych wobec tych, którzy katolikami nie są. Nie wiedząc o tym i nie znając też natury ustanowionych przez Klemensa XII kar kościelnych, wielu przesądnych wolnomularzy sądziło, że Klemens swoim aktem prawnym zapoczątkował serię "klątw" albo "anatem", które były "miotane" na masonów "z nienawiści" do głoszonych przez nich poglądów. Przesąd ten, do dziś żywy, wyobraża sobie ekskomunikę jako tajemniczy rytuał złorzeczenia, jakieś kościelne maledictum, którego wykonawcy - katoliccy biskupi - liczą na to, że skutkiem ich "klątwy" będzie wieczne potępienie w piekle dla wszystkich w ten sposób "przeklętych". Taka nienawistna "klątwa" rzucana przez papieży miała dotykać każdego masona za sam fakt bycia masonem. Ekskomunika w ten sposób rozumiana stała się w przesądnej wyobraźni "dowodem" skrajnej wrogości papiestwa wobec masonerii. W takiej też postaci była odrzucana i z wyższością lekceważona jako najżałośniej nieskuteczny, pozbawiony jakiejkolwiek mocy i wartości akt kościelnej ciemnoty i zacofania, koronny dowód na to, że Kościół hołduje prymitywnym zabobonom (!). Ten zabawny w swojej istocie przesąd pojawił się w środowisku masońskim bardzo szybko po wydaniu ustawy Klemensa, a w XIX wieku urósł już do rangi jednego z mitów założycielskich wolnomularstwa. Stylizowano je wówczas na awangardę cywilizacji ludzkiej, skarbiec najwyższych ideałów człowieczeństwa, czempiona wolności i prawdy, dającego odpór ciemnościom dawnych wieków, w których "jarzą się czerwone ślepia Kościoła" (Albert Pike). Na wszelki wypadek warto więc dodać, ku pożytkowi co bardziej przesądnych czytelników, że czasownik "potępić" w ustawie Klemensa (łac. damnare) oznacza "odrzucić" i "wyrazić negatywny stosunek do", podobnie jak dzisiaj przedstawiciele jakiejś władzy "potępiają akty przemocy" albo "potępiają czyjeś działania". Ciekawostką z tym tematem związaną jest fakt, że Kościół katolicki uznaje życzenie komuś piekła za bardzo ciężki grzech. Powszednie, protestanckie "go to hell", znane w Polsce z hollywoodzkich produkcji filmowych, jest w kulturze katolickiej skrajnym bluźnierstwem - "grzechem przeciwko Duchowi Świętemu". Nie do pomyślenia jest publiczny akt tego rodzaju w odniesieniu do kogokolwiek, a cóż dopiero - dokonywanie go w formie pisemnej, urzędowej i uroczystej przez Stolicę Apostolską. Mit ekskomuniki jako "wyroku skazującego na piekło" jest w porównaniu z rzeczywistością tak groteskowy, że do dzisiaj wielu ludzi Kościoła nie jest w stanie uwierzyć, że faktycznie panował on niepodzielnie w środowisku masońskim przez setki lat. Z drugiej zaś strony swoją żywotność zawdzięczał właśnie temu całkowitemu oderwaniu od rzeczywistości - wielu masonów nie potrafi przyjąć do wiadomości, że to wszystko, co w wolnomularstwie powtarzano przez setki lat o "klątwach miotanych przez papieży na masonerię", to jedna wielka bzdura i przesąd w najczystszej postaci.    → Latina    → Polski    → English    → Français    → Italiano